Στη γη της αιωνιας θλιψης - Χαρα Δελλη για τους Θεματοφυλακες Λογω Τεχνων
Στη γη της αιώνιας θλίψης. Ένα ακόμα επίκαιρο βιβλίο από τον αγαπημένο Γιάννη Κυζιρόπουλο. Ένα δυστοπικό, πολυεπίπεδο μυθιστόρημα γεμάτο αλληγορίες και δυνατούς προβληματισμούς. Μια αλληγορία για τη σύγχρονη Αθήνα, και για τη σύγχρονη κοινωνία εν γένει. Ένα ανάγνωσμα βαθιάς υπαρξιακής αναζήτησης. Ύμνος στη δύναμη του ανθρώπου. Χαμένες αξίες και ιδανικά, μισανθρωπισμός, βαρβαρότητα και καταστροφή. Βουτάω στην άβυσσο… με μουσική επένδυση.
Προσωπική άποψη: Χαρά Δελλή
Lay me down, the lie will unfurl
Lay me down to crawl.
Περί έρωτος και απώλειας ο λόγος, πιο συγκεκριμένα. Και περί των παθών των ανθρώπων γενικότερα.
Δεν είμαστε τίποτε άλλο παρά δέντρα που στέκουν αγέρωχα, μονάχα μέχρι να τα κατακρεουργήσει ο αδυσώπητος πέλεκυς της ζωής, με τρόπο που μόνο εκείνη ξέρει. Κι αν τύχει και σταθούμε τυχεροί, και πέσουμε σε χέρια εργατικά, ίσως τότε, τουλάχιστον, προκύψει κάτι όμορφο απ’ αυτή την τόσο αναπάντεχη τραγωδία…
Ακραίες καταστάσεις, ακραία ένστικτα, ακραία συναισθήματα
Σ’ ένα ζοφερό χωροχρόνο, ο Μεγάλος Λιμός μαστίζει την Αθήνα. Τ’ αποτελέσματα; Θάνατοι, βία, ενέδρες και μείωση τροφίμων. Αγωνία για τροφή, κρυφτό, κυνηγητό και όλοι εν δυνάμει εχθροί. Ύστερα, ανέχεια, πείνα, κατάρρευση, σήψη. Ο ήρωάς μας, ο Ιάσονας, δίχως να έχει κάτι ακόμα για να χάσει, αφυπνίζεται από την απώλεια των φίλων του και κινητοποιείται να βρει τους ενόχους και να εκδικηθεί. Κάπως έτσι γνωρίζει τον μυστηριώδη Παύλο και τον έρωτα, τη Μαριάννα, καταλύτες που θ’ αλλάξουν όλα όσα νόμιζε πως ήξερε, σε μια έκβαση που μόνο τυχαία δεν είναι…
Ξέρεις, από την πρώτη στιγμή που σε είδα, διαισθάνθηκα την αναστάτωση και τη δυστυχία που θα έφερνες στη ζωή μου.
Και η ψυχή μου είναι πνιγμένη από αυτή.
Δεν χωράει άλλη.
Ανάσες
Ευθύνες κι εκδίκηση
Κενό και μοναξιά
Αδιέξοδα επιθυμιών
Σε κοινωνίες βίας κι επιβίωσης, μόνο η Σκέψη, η Ελευθερία και η Τέχνη έχουν τη δύναμη να επεξηγούν και να χρωματίζουν τα πάντα. Ευτυχώς…
Keep breathing
Don’t loose
Your nerve
Breathe
Keep breathing
I can’t do this
Alone
Ακόμη κι αν κάνεις τα πάντα, ακόμη κι αν ξεπεράσεις τον εαυτό σου και τους νόμους της πραγματικότητας, πάντα η μοίρα είναι εκεί να σου ρίξει ένα χαστούκι και να σε ισοπεδώσει.
Δεν πρόκειται για ένα ακόμα βιβλίο με το οποίο θα περάσεις ανάλαφρα την ώρα σου. Όμως, θα αναδιατυπώσει τη βολική κοσμοθεωρία σου, κάτι στο οποίο θα ανατρέχεις ξανά και ξανά λόγω σκέψεων, αφού τελειώσει.
Πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο με αίμα, για έναν ωκεανό συναισθημάτων, για μια αλήθεια ψυχής, για όσους έχουν χάσει κάτι ή κάποιον δικό τους για πάντα… Για όλους τους χαμένους στη γη της αιώνιας θλίψης.
Για όσους αισθάνονται ακόμη άνθρωποι σ’ έναν κόσμο τόσο απάνθρωπο.
Γι’ αυτούς που πεθαίνουν να νιώσουν κάτι αληθινό…
Είχα σιχαθεί αυτό το ανιαρό πιάτο που μου σέρβιρε η μοίρα ως ζωή.
…
Ζωή. Μια απέραντη κοιλάδα δυστυχίας και στεναγμών, και η μόνη ρεαλιστική ελπίδα για μια ύπαρξη προτιμότερη από τη μη ύπαρξη, μπορούσε να εναποτεθεί σε μια καθημερινότητα όπου θα κυριαρχούσε η αταραξία.
Άρα, κατά κάποιον τρόπο, μάλλον θα έπρεπε να θεωρούμαι ευλογημένος γι’ αυτό το κενό που διαφέντευε μέσα μου. Άλλωστε, λειτουργούσε σαν αερόσακος, κάθε φορά που η πραγματικότητα, με καρφωμένο το πόδι της στο γκάζι, έσκαγε πάνω μου με διακόσια χιλιόμετρα την ώρα.
Ιάσονας. Νεαρός αντικοινωνικός μισάνθρωπος, μάλλον μηδενιστής, βυθισμένος στη μιζέρια σε μια πόλη που μαραζώνει, χωρίς προσδοκίες, με άσχημα παιδικά χρόνια, με αισθήματα κατωτερότητας, με κατάλοιπα στις όποιες σχέσεις του. Αγοραφοβικός, άδειος, σαν διάφανος, απόλυτα αληθινός και δίκαιος. Εραστής της οδύνης και της παραλυτικής θλίψης.
Αδυνατούσα να χαλιναγωγηθώ σε μία τετράγωνη δήθεν κανονικότητα, κι όταν σπανίως αμφέβαλα γι’ αυτό, η κοινωνία μ’ έβαζε αμέσως στη θέση μου·
…
Ήμουν γεννημένος μέσα στη βία, σφυρηλατημένος με αμέτρητα χτυπήματα. Με είχαν γαλουχήσει ο πόνος, η μοναξιά και η βία. Η κοινωνία ωστόσο, οι άνθρωποι, με βοήθησαν ν’ ανακαλύπτω διαρκώς πόσο μαλθακός και καταδικασμένος στη μοίρα αυτή παρέμενα. Σαν ένα πεταμένο κομμάτι κρέας ανάμεσα σε αγέλη λύκων. Ακόμη κι αν μεταμορφωνόμουν ο ίδιος σε λύκο, και πάλι οι εχθροί μου θα ήταν πάντοτε περισσότεροι και θα με είχαν περικυκλωμένο. Ήμουν δυστυχισμένος. Και μίζερος. Κι αυτή ήταν η μόνη σταθερά καθώς μεγάλωνα.
Γύρω του μάχες, υπεξαιρέσεις, υπερτιμολογήσεις. Παντού υποκρισία, φθορά, εκφυλισμός, ανασφάλεια, αγένεια, ανοησία, εγωπάθεια, αξεσιά, ματαιοδοξία, φασισμός και ρατσισμός. Ένας κόσμος συγκάλυψης συναισθημάτων και κίβδηλων χαρακτήρων. Βουτηγμένος σε απελπισία, σε ατέρμονη -φυσικής ροπής- θλίψη. Μια ελαττωματική κοινωνία που οδεύει ολοταχώς στα θηρία, στο κενό, με όπλο τη βία. Στη βασιλεία του χρήματος που καταπατά κάθε αξία και πιστεύω.
Άλλωστε, αυτό ακριβώς δεν συνιστά ο αξιακός κώδικας του καθενός; Το ψυχαναγκαστικό ύψωμα πελώριων και ανυπέρβλητων φραγμάτων και τειχών ώστε να προσκρούουν κάπου τα κύματα των πειρασμών και να θωρακίζεται η προσωπικότητα.
Όταν η κυνική κοινωνία, η εξουσία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πολεμούν την αγέλη. Την ανθρωπιά…
Ξέρεις, μια πολύ λεπτή γραμμή χωρίζει τις πράξεις μιας μεγαλοφυΐας από αυτές ενός διαταραγμένου μυαλού…
Εκεί μπαίνει ο Παύλος, ο υλιστής, ο πραγματιστής. Πρώην ιδεολόγος. Η Γνώση εδώ υπερκαλύπτει το Συναίσθημα. Ωριμότητα κι εμπράγματη λογική. Εκείνος, υπεροπτικά, θα τον αποδεσμεύσει από την εθελούσια θηλιά νεανικού ρομαντισμού. Κι αμέσως η Μαριάννα. Με το δικό της άσχημο παρελθόν, με στερήσεις κι ανοιχτές πληγές. Θα χωρέσουν στη ζωή του Ιάσονα;
Κλειστοφοβία κι ασφυξία. Συναισθηματική νέκρωση.
Κοσμική τυχαιότητα
Ένα ειλικρινές, ενδιαφέρον, ανατρεπτικό, άρτιο ανάγνωσμα μαγικού ρεαλισμού που ρέει. Σκληρό, δεικτικό, καυστικό, αιχμηρό και κυνικό. Γεμάτο ένταση, υποκρισία, ειρωνεία και συμβολισμούς. Με σκέψεις που βρίσκουν το δρόμο τους σ’ έναν αόριστο χρόνο, με βαθιά συναισθήματα που κυριεύουν κάθε αποδέκτη. “Αναρχορομαντικό” ύφος. Δυνατή, μεστή γραφή, άρτια δουλεμένη, όπου κάθε φράση γεννά εικόνες που διεγείρουν κάθε αίσθηση και συναισθήματα απόκρυφων, σκοτεινών γωνιών του μυαλού και της καρδιάς.
Ανέκαθεν με έθλιβε αυτή η απόχρωση του κίτρινου. Ήταν η απόχρωση της μιζέριας, της ηπατίτιδας, η απόχρωση των ματιών του αλκοολικού, του ξερατού, των καρκινοπαθών, του δαπέδου της δημόσιας τουαλέτας, του δωματίου με την κοπέλα στο Μεταξουργείο. Μου θύμιζε τον θάνατο· ήταν η απόχρωση του δημόσιου φωτισμού στα στενά του κέντρου της Αθήνας, εκεί όπου κάποτε οι άνθρωποι σωριάζονταν από τις ενέσεις και τώρα από την πείνα.
…
Όταν πια αποκοιμήθηκε, κάπου στα ξημερώματα, την άχαρη εκείνη ώρα που ο μεθυστικός νυχτερινός ουρανός δίνει τη θέση του σ’ αυτό το γαλάζιο πέπλο το οποίο απελαύνοντας σταθερά και υποχθόνια προς τα δυτικά εξαϋλώνει στο πέρασμά του κάθε ίχνος μαγείας, έμεινα ξανά να μελετώ το ταβάνι.
Κάθε πράξη-δράση αφήνει το ίχνος της επιδρώντας στο σύμπαν-αντίδραση. Κάθε σκέψη έχει επιρροή στο χρόνο.
Όταν είσαι πολύ λίγος σε σχέση μ’ αυτό που θα μπορούσες και θα έπρεπε να είσαι. Άραγε ξεφεύγεις ποτέ από αυτό που είσαι;
…αρκούν δύο ή τρεις ρημαγμένοι φάροι για να φωτίσουν εφτά θάλασσες και τρεις ωκεανούς;
Ένα βιβλίο-χείμαρρος για την αποκαθήλωση του κοινωνικού φαίνεσθαι, την κατάρρευση των αξιών σε μία κίβδηλη, απρόσωπη κοινωνία χωρίς ταυτότητα. Εκεί όπου μετά βίας επιβιώνει η μεσαία τάξη, εκεί όπου κάθε χαμηλότερη τάξη εξαλείφεται. Είναι εύκολο να μη σε ρουφήξει το χάος και να μείνεις αγνά ρομαντικός;
Στη γη της αιώνιας θλίψης
…καταλάγιασε κάπως την αυτοκαταστροφική οργή μου και τη θέση της πήρε μια παραλυτική θλίψη. Παρήγγειλα ένα ακόμη ποτό, διπλό, και βυθίστηκα στη δίνη της. Δεν ήταν ξένη. Γνωριζόμασταν πολύ καλά. Ήμασταν παλιοί φίλοι –αν μπορούσε να ονομάσει κανείς αυτή την αρρωστημένη σχέση «φιλία». Ήταν πάντα εκεί, και όσες μάχες κι αν κέρδιζα, κάθε φορά που τα έβαζα μαζί της, εκείνη νικούσε θριαμβευτικά τον πόλεμο στο τέλος. Αισθάνθηκα τη θηλιά της να τυλίγει ξανά τον λαιμό μου και τον κόμπο στο στήθος να στενεύει σφίγγοντας την καρδιά μου. «Τι ανόητος» ψέλλισα ξανά στον εαυτό μου· για λίγο πίστεψα πως υπήρχε το οποιοδήποτε νόημα σ’ αυτόν τον κόσμο.
Πρόκειται για ένα αποκύημα μαγικού ρεαλισμού, το οποίο επιλέγει να κινείται σ’ ένα δυστοπικό φόντο, που μέσα από την υπερβολή προφητεύει/δείχνει τις ωμές ανθρώπινες σχέσεις στα στενά κοινωνικά πλαίσια. Ο συγγραφέας δίνει όλα τα στοιχεία συγκεκαλυμμένα και σαν τελείες, και αφήνει τον αναγνώστη να τις ενώσει όπως θέλει και αν θέλει, να ερμηνεύσει το έργο όπως αγαπάει.
Πού κρύβεται η πραγματική αντίληψη της ζωής και πώς αποδέχεσαι τη νομοτέλειά της;
Τώρα πια καταλάβαινα.
Αυτή ήταν η θεία τιμωρία μου.
Η ίδια μου η ζωή ήταν η τιμωρία που είχαν ορίσει για μένα οι Μοίρες.
Το τίμημα της αναγέννησής μου ήταν η καταδίκη μου στην αιώνια δυστυχία.
Ήταν ο θάνατος όλων αυτών που με είχαν νοιαστεί.
Μια σπαρακτική ιστορία για τις ιδέες, την αγάπη, την εκδίκηση, την ελευθερία ή καλύτερα τη σημερινή ανελευθερία, τη συμπαντική νομοτέλεια και την αναζήτηση του νοήματος της ύπαρξης -ενός άλλου Esse. Την επιβίωση, τον αποχωρισμό, τις επιλογές και τις ευθύνες, τις αδυναμίες και τη δύναμη σε κάθε πρόκληση. Τον πόνο της απώλειας που μετατρέπεται σε θυμό, οργή και δίψα για τιμωρία. Ένα αλληγορικό αστικό μυθιστόρημα όπου τα πάντα έχουν λόγο ύπαρξης, ένα σκοτεινό παραμύθι εσωτερικής κατάδυσης ως την αυτογνωσία, που ισορροπεί ανάμεσα στον ωμό ρεαλισμό, στην ιδιοτέλεια, στον ομοφοβισμό, στην υποκρισία και στην απώλεια της καθημερινότητας κόντρα στον ρομαντισμό μιας άλλης εποχής, εμπνευσμένο από την κλασική λογοτεχνία. Συνδυάζει εντέχνως ωμότητα και συναισθηματισμό. Σε αφήνει αναλογιζόμενο, με αρκετή τροφή για σκέψη.
Ήξερα από πρώτο χέρι πόσο βαθιά είχε εισχωρήσει η σήψη στα θεμέλια αυτού του υποκριτικού οικοδομήματος που ονομάζαμε «κοινωνία», γιατί ζούσα εκεί κάτω. Εν τέλει όμως, ούτε εγώ θα μπορούσα να διανοηθώ όσα πλέον συνέβαιναν, το καφκικό παραλήρημα που είχε αντικαταστήσει την πραγματικότητα.
Στη γη της αιώνιας θλίψης
Μιλά για τον έρωτα, τον καταραμένα αιώνιο λυτρωτή, που επιλέγει να σε σώσει βουλιάζοντάς σε στο καταστροφικό πάθος, σαν τα γυμνά, άσαρκα ψαροκόκαλα μετά από μια μάχη ιχθύων. Πώς ν’ αλλάξεις πεπρωμένο, αν δεν ματώσεις απ’ τους δαίμονές σου; Πού να γαληνέψεις;
Μέσα από ζωντανές περιγραφές, αναδρομές στο παρελθόν, αλλεπάλληλες ανατροπές και μυστήρια, ο μαέστρος Γιάννης Κυζιρόπουλος πλέκει μια σφιχτή αλληλουχία γεγονότων που οδηγεί την καταιγιστική πλοκή προς την κορύφωση της μέθεξης και της κάθαρσης, πάνω σε γερές απ’ την αρχή βάσεις.
Εμμένει δεξιοτεχνικά στο κυνικό χιούμορ και σε μια αξιοθαύμαστη ικανότητα να δίνει ένα κείμενο πολύ σύγχρονο, στηριζόμενο πάνω σε κλασικές φόρμες λογοτεχνίας.
Συνείδηση και ασυνείδητο.
Έρμαια και αγάπη-πανάκεια.
Οι ζωές μας, μας ανήκουν;
Ελέγχεται η ζωή; Ελέγχεται η μοίρα;
Υπάρχει δικαίωμα παρέμβασης και αληθινά ελεύθερη βούληση;
Φαίνεται πως… όταν όλα μοιάζουν να έχουν χαθεί, ο άνθρωπος ανακαλύπτει κάπου μέσα του το σθένος να ξεπεράσει τον εαυτό του, τα όριά του, ακόμα και τους νόμους της φύσης, ώστε ν’ αποτρέψει το τέλος του κόσμου.
Λατρεύω τη γραφή του συγγραφέα. Τις ερεβώδεις σκέψεις και εκφράσεις, την αιωρούμενη αμφισβήτηση, τις παραπομπές σε μουσική, τις υπερβολές ωμότητας, τη σκληρή γλώσσα, την προσεγμένη πλοκή, τη διερευνητική ματιά του, τις αξίες του που κρύβονται πίσω από κάθε λέξη, το μαύρο σκηνικό που ντύνει κάθε σελίδα, την ωριμότητά του -και είναι μόλις 26 χρονών. Η οπτική του διαχέεται μέσα από ένα πεσιμιστικό πρίσμα αποκαρδίωσης, με ψήγματα ελπίδας. Σαν άλλος Poe. Τόσο ποιητική και συνάμα τόσο χυδαία, αν χρειαστεί. Αγαπώ που δεν φοβάται να διακωμωδήσει τα από κάποιους θέσφατα. Αγαπώ που παραμένει πάντα πιστός στην αλήθεια του. Που αφήνει λεπτές χαραμάδες αισιοδοξίας. Γιατί ακόμα κι όταν πέφτεις νικημένος, μπορεί η ύστατή σου πράξη να είναι η νίκη. Η ζωή μου και το βιβλίο αυτό τέμνονται σε πολλά σημεία…
Ίσως και να ήμασταν απλώς δύο κενοί άνθρωποι, βαλτωμένοι στο έλος της κοινωνιοπάθειας. Νομοτελειακά ανίκανοι για οτιδήποτε ουσιαστικό, αυθεντικά σπουδαίο ή ευλογημένο. Καταδικασμένοι από την ειμαρμένη σ’ ένα αιώνιο, απροσδιόριστο αίσθημα ανικανοποίητου· σε μια αδέκαστη μετριότητα.
Σωστός ρομαντισμός στις ερωτικές στιγμές, γερά δομημένοι, ανεξάρτητοι ήρωες, που δεν εξυπηρετούν μόνο συγγραφικούς σκοπούς. Ιάσονας και Παύλος. Νιώθω πως χτίστηκαν ως η προσωποποίηση σκοτεινών πλευρών του Γιάννη. Με επίπεδα κυνικότητας και απάθειας λόγω των όσων έχουν βιώσει, στο βάθος του χρόνου που τα έχουν βιώσει. Η άφθαρτη αιώνια ειλικρίνεια και η φθαρτή προσωρινή ματαιοδοξία. Μια συγκλονιστική, αέναη μάχη ορθολογισμού με ρομαντισμό, παθιασμένων νιάτων με ώριμη εκλογικευμένη εμπειρία σε νατουραλιστική απόδοση. Ένα καφκικό ξεγύμνωμα κάθε τι αληθινού και ψεύτικου.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου